W tegorocznych wyborach samorządowych występuje szczególnie duża liczba kandydatów, także w Gminie Dobra. To przekłada się na wyjątkowo dużą liczbę banerów i ulotek reklamowych, co powoduje powstanie tzw. bannerozy czy ulotkozy.
Jakimi zasadami (w dużym skrócie) rządzi się kampania wyborcza, co grozi za niszczenie materiałów wyborczych, co grozi komitetom wyborczym za niezgodną z prawem kampanię, co z banerami po wyborach - o tym w poniższym artykule.
A także - co zrobić, jeśli na Twoim ogrodzeniu pojawi się niechciany materiał wyborczy.
Kampania wyborcza to okres, w którym kandydaci prezentują się wyborcom. Rozpoczyna się (oficjalnie) z dniem ogłoszenia wyborów i kończy na 24 godziny przed dniem głosowania.
"Agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego." [art. 105 §1 Kodeksu wyborczego – KW]
W tym specyficznym okresie (kampanii wyborczej) kandydaci, w szczególności mniej znani w swoim okręgu wyborczym, starają się różnymi sposobami zaprezentować swoją osobę, program działania (zwykle to program komitetu wyborczego danego kandydata) czy dotychczasowe osiągnięcia.
Aby rzetelnie prowadzić kampanię wyborczą podlega ona pewnym regulacjom prawnym.
M.in. zabrania się prowadzić agitacji wyborczej:
- w czasie ciszy wyborczej oraz w dniu głosowania
- na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów
- na terenie zakładów pracy w sposób i formach zakłócających normalne funkcjonowanie
- na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej czy Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji
- na terenie szkół wobec uczniów
"Materiałem wyborczym jest każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami" [art. 109 §1 KW]
Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą [art.109 §2 KW] i podlegają ochronie prawnej” [art. 109 §3 KW]. Oznacza to, że nikt nie może samowolnie, bez zgody właściwego komitetu wyborczego, naruszać lub usuwać materiałów wyborczych.
Komitet wyborczy musi posiadać zgodę właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia - w obrębie których umieszczane są materiały wyborcze. Zdarza się, że osoby umieszczające takie materiały czynią to bez wymaganej zgody, a to jest zagrożone karą grzywny [art. 495 §1 KW].
Coś, co nie ma wyraźnego oznaczenia komitetu wyborczego nie jest materiałem wyborczym.
Natomiast materiałów wyborczych nie wolno usuwać bez zgody komitetu wyborczego, którego oznaczenie jest na tym materiale. Grozi za to kara aresztu albo grzywny. (art. 67 §1 Kodeksu Wykroczeń).
Ponadto celowe zniszczenie banneru, może być potraktowane jako wykroczenie uszkodzenia cudzej rzeczy, a gdy wartość strat przekroczy 800 zł – może zostać uznane za przestępstwo zniszczenia mienia.
Co, jeśli jakiś komitet wyborczy umieści materiał wyborczy na obszarze naszej własności (np. ogrodzeniu), bez naszej zgody?
Proponuję taką ścieżkę postępowania:
- powiadomić odpowiedni komitet wyborczy z żądaniem usunięcia materiału wyborczego
- jeśli to nie pomoże (brak kontaktu z komitetem, udziela wymijającej odpowiedzi) - wezwać policję i poprosić o usunięcie nielegalnie zawieszonego banneru lub w asyście policji usunąć ten materiał
- powiadomić Komisarza Wyborczego w Szczecinie I (https://szczecin.kbw.gov.pl/komisarz/tomasz-czapiewski) o naruszeniu prawa przez ten komitet wyborczy lub osobę działającą w jego imieniu [art. 110 KW]
Wezwanie policji może okazać się przydatne, ponieważ takie działanie (wieszanie banneru bez zgody właściciela obiektu) zagrożone jest karą grzywny [art. 495 §1 KW].
A co po wyborach?
Prawo stanowi, że "Plakaty i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu prowadzenia agitacji wyborczej pełnomocnicy wyborczy obowiązani są usunąć w terminie 30 dni po dniu wyborów." [art. 110 §6 KW].
I to jest obowiązek komitetów wyborczych. Wszelkie deklaracje, że któryś z komitetów zrobi to wcześniej należy odbierać jedynie jako pozytywne podejście do otoczenia i ludzi, zmęczonych natłokiem reklam wyborczych.
I tu dwie uwagi:
- nie wolno komitetom umieszczać materiałów wyborczych w taki sposób, że nie będzie można ich usunąć bez powodowania szkód - takie postępowanie jest zagrożone karą grzywny
- obowiązek usunięcia materiałów wyborczych w ciągu max. 30 dni od dnia wyborów nie dotyczy obiektów prywatnych, o ile ich właściciel wyraził zgodę na pozostawienie takich materiałów.
Tekst: Grzegorz Krakowiak
Foto: Grzegorz Krakowiak