foto_history_ne_1.jpg

Cmentarz przykościelny, 1920

foto: Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 70

Historia nowożytna Mierzyna…
Także jest ciekawa i zaskakująca


"Ślady osadnictwa słowiańskiego, odkryte w Mierzynie na terenie cmentarza przykościelnego, pochodzą z XI i XII w. Pierwsza wzmianka źródłowa o Mierzynie pochodzi z 1261 roku, kiedy to do rady książęcej Barnima I weszli właściciele wsi Mierzyn, którzy osiedlili się na Pomorzu już w 1233 roku." [1]

Na początku XIV w. – w roku 1305 – biskup kamieński Heinrich von Wacholtz przekazał wieś w lenno szczecińskiemu mieszczaninowi – Johannesowi von Brakel. W 1361 roku Mierzyn trafił w lenno do braci von Rehberg, którzy kilkakrotnie próbowali ją sprzedać.

W roku 1397 wieś stała się własnością klasztoru kartuzów Gottes Gnade (Bożej Łaski) w Grabowie i była w jego posiadaniu aż do roku 1534.

W pierwszej połowie XVII w. – w roku 1630 – Mierzyn został doszczętnie zniszczony: wieś została niemal całkowicie spalona (ocalał tylko kościół), a mieszkańcy wymarli z powodu zarazy.  Dość szybko jednak Mierzyn odbudował się i już w 1635 roku był wymieniany na mapach jako Möringen.

Okres po roku 1720 można określić dla Mierzyna – jego funkcjonowania i rozwoju – przełomowym: "przeprowadzono wówczas meliorację gruntów, rozpoczęto hodowlę merynosów oraz podjęto próby hodowli jedwabników". [2]

W okresie wojen napoleońskich Mierzyn został w 1806 roku zajęty przez armię Bonapartego – 29 października 1806 r. brygada kawalerii pod dowództwem gen. Lasalle'a rozbiła obóz w Mierzynie, szykując się do zdobycia Szczecina. Dzień później generał von Romberg jako dowódca twierdzy szczecińskiej poddał miasto bez walki [3]. W Mierzynie, w domu pastora przy kościele, podpisano wówczas akt kapitulacji twierdzy szczecińskiej. [2]

foto_history_ne_2.jpg

ul. Welecka, 1900

foto: Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 14

foto_history_ne_3.jpg

ul. Welecka, 1910

foto: Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 10

Kolejne lata XIX wieku to szybki rozwój Mierzyna - w 1833 r. wieś liczyła 15 gospodarstw chłopskich i 2 gospodarstwa zagrodnicze, a 3 dekady później (1862 r.) w Mierzynie były już 22 gospodarstwa, 55 domów i ponad 90 budynków gospodarczych.

We wsi mieszkały wówczas 142 rodziny – stanowiąc znaczną liczbę 724 mieszkańców, głównie protestantów. W znacznej mierze byli to rolnicy, ale także rzemieślnicy zatrudnieni często w Szczecinie.

Już wtedy w Mierzynie funkcjonowała szkoła, sklepy, karczmy, urząd podatkowy, przytułek dla najuboższych i dwa wiatraki z gospodarstwami młynarzy.

Pierwsza połowa XX w. to powstanie kolejnych siedmiu gospodarstw, stacji benzynowej i znaczące zmiany administracyjne. Do Mierzyna dołączono część dzisiejszej dzielnicy Gumieńce (co spowodowało wzrost liczby mieszkańców do ok. 2 tys.), a w 1939 r. włączono Mierzyn do granic Szczecina, jako jedną z dzielnic.

Warto też dodać, że w latach 1942/1943 powstały dzisiejsze ulice: Długa, Ogrodowa, Słoneczna, Wierzbowa, Krzywa, Podgórna.

Okres II wojny światowej nie doprowadził do większych zniszczeń. Po wojnie w okresie przejściowym wieś nosiła nazwę Mierzęcino. Mimo szybkiego rozwoju (a może właśnie z tego powodu?) - wieś zaczęła pomału tracić swój typowo rolniczy charakter. Wpływ na to miało położenie a także odpływ mieszkańców zajmujących się dotychczas rolnictwem.

foto_history_ne_4.jpg

Dwór przy ul. Weleckiej 38, 1939

foto: Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 82

foto_history_ne_5.jpg

ul. Welecka, 2012

foto: Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 123

Obecnie Mierzyn to szybko zaludniająca się i urbanizująca wieś. Z liczbą mieszkańców zbliżającą się do 9 tys. (osoby zamieszkujące, nie tylko zameldowane) Mierzyn może pretendować już do charakteru małego miasteczka.

Duża, nowoczesna szkoła podstawowa, 2 hotele, 2 małe baseny, liczba firm handlowo-usługowych, zabudowywanie kolejnych działek (do niedawna rolnych) powoduje, że także funkcjonalnie wieś Mierzyn przestaje pomału być stricte wsią.

To otwiera dla Mierzyna i Mierzynian nowe szanse rozwoju, ale stwarza tym samym kolejne, nowe problemy związane z tak szybkim zaludnianiem.


[1] Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 18
[2] Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, s. 22
[3] "Szczecin okiem Francuzów w 1813 roku" - portal http://sedina.pl 

Opracowanie własne na podstawie: Marek Łuczak, "Mierzyn przez wieki", Szczecin 2013, z cytatami wg podanych wyżej źródeł.