Postaramy się przybliżyć kilka najważniejszych, formalnych aspektów dotyczących referendum gminnego.
Podstawą opracowania jest "Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym" (z późn. zm.) - zwana dalej w tekście "ustawą".
Dzisiaj część 1. - co nieco o kampanii referendalnej - wybór najistotniejszych informacji.
Kampania referendalna rozpoczyna się w dniu podjęcia postanowienia komisarza wyborczego o przeprowadzeniu referendum i kończy się na 24 godziny przed dniem głosowania. Warunki prowadzenia kampanii referendalnej są zbliżone do warunków kampanii wyborczych.
Nie wolno prowadzić kampanii referendalnej m.in. na terenie:
- urzędów administracji rządowej i samorządowej oraz szkół
- zakładów pracy w sposób i formie zakłócającej ich normalne działanie
- jednostek wojskowych i innych jednostek podległych MON czy skoszarowanych jednostek policji
"Podczas kampanii referendalnej zabrania się organizowania loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz konkursów, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż wartość drobnych przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych i promocyjnych." [art. 31 ustawy]
"Wszelkie plakaty, hasła lub ulotki dotyczące referendum, które zawierają wyraźne oznaczenie, od kogo pochodzą, bądź stwierdzające, przez kogo są rozplakatowane, podlegają ochronie prawnej." [art. 33 ustawy]
"Plakaty i hasła referendalne należy umieszczać w taki sposób, aby można je było usunąć bez powodowania szkód." [art. 34 ust. 3 ustawy]
Plakaty, hasła, ulotki, wypowiedzi albo inne formy propagandy i agitacji mają zawierać prawdziwe dane i informacje. W przeciwnym wypadku każdy zainteresowany może złożyć wniosek do Sądu Okręgowego (SO) o konfiskatę takich materiałów, zakaz publikacji, nakazanie sprostowania informacji lub przeproszenia pomówionego. Ponadto SO może zasądzić do 10 tys. zł na rzecz instytucji charytatywnej lub tytułem odszkodowania.
SO rozpatruje taki wniosek w ciągu 24 godzin w postępowaniu nieprocesowym.
"Nieprawdziwe informacje i dane odnoszące się do referendum i związane z kampanią referendalną opublikowane w prasie podlegają sprostowaniu w ciągu 48 godzin." [art. 36 ust. 1 ustawy]
"Informacje, komunikaty, apele i hasła referendalne ogłaszane w prasie drukowanej lub w telewizji bądź radiu muszą zawierać wskazanie, przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą." [art. 37 ustawy]
I tutaj ważna uwaga: ustawodawca użył sformułowania: "w prasie drukowanej". Rodzi to niekiedy kontrowersje, gdyż sugeruje zastosowanie jedynie do publikacji fizycznie drukowanych.
Z drugiej strony wg Prawa prasowego słowo "prasa" ma znacznie szersze zastosowanie, w tym - do publikacji internetowych. Komentatorzy wskazują więc, aby dla zachowania przejrzystości kampanii referendalnej brać pod uwagę w ramach tego artykułu ustawy - także publikacje internetowe.